Józef Alojzy Bek, znany również jako Beck, to postać, która na stałe wpisała się w historię polskiej polityki oraz ruchu społecznego. Urodził się 21 lipca 1867 roku w Białej Podlaskiej, a swoją karierę zakończył w Warszawie, gdzie zmarł 12 grudnia 1931 roku.
Był prawnikiem, działaczem politycznym, socjalistą oraz osobą niezwykle zaangażowaną w sprawy społeczne i oświatowe. Józef Bek był także publicystą oraz teoretykiem ruchu spółdzielczego i samorządu terytorialnego. Jego wkład w rozwój emancypacji społecznej i organizacji lokalnych pozostaje ważnym punktem odniesienia.
Warto wspomnieć, że był ojcem Józefa Becka, który pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w II Rzeczypospolitej. Dziedzictwo Beków daje nam szeroki obraz wpływu, jaki wywarli na polską politykę i administrację.
Początki
Józef Bek spędził w Warszawie znaczną część swojego życia, gdzie zyskał szacunek jako wyróżniający się prawnik. W ramach swoich aktywności zaangażował się w ruch robotniczy, zakładając Związek Robotników Polskich, który miał na celu wsparcie i organizację pracowników.
Jego działalność w tajnych organizacjach niepodległościowych jednak nie pozostała bez konsekwencji. Bek został skazany na więzienie z powodu swoich działań, co zmusiło go do podjęcia decyzji o ucieczce. Chcąc uniknąć represji, zdecydował się porzucić Warszawę. Ostatecznie osiedlił się w Galicji, w zaborze austriackim, gdzie represje względem Polaków były znacznie łagodniejsze aniżeli w zaborze rosyjskim.
Działalność w Galicji
Józef Bek osiedlił się w Limanowej, gdzie aktywnie angażował się w działalność na rzecz lokalnego samorządu.
W 1899 roku objął stanowisko sekretarza Rady Powiatowej, co zaowocowało licznymi inicjatywami na rzecz społeczności lokalnej.
W 1900 roku, wspólnie z żoną Bronisławą, założył powiatowe koło Towarzystwa Szkół Ludowych, które miało na celu rozwój edukacji. W ramach jego działalności powstało 11 bibliotek, w tym jedna z nich to obecna Biblioteka Miejska w Limanowej.
Bek był również orędownikiem nowoczesnych metod gospodarowania i organizował Kółka Rolnicze oraz kursy oświatowe. Jego zaangażowanie obejmowało także organizację odczytów oraz uroczystości patriotycznych, co sprawiło, że jego wkład w rozwój Limanowszczyzny jest nie do przecenienia.
W 1905 roku dołączył do Ligi Narodowej, a od 1907 zasiadał w Komitecie Głównym Stowarzyszenia Demokratycznego Narodowego (SDN). W 1914 roku zaangażował się w ruch legionowy, co stanowiło kolejny etap jego aktywności społecznej.
Życie w niepodległej II RP
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Józef Bek, po dwudziestu latach spędzonych w Limanowej, wrócił wraz z rodziną do Warszawy. W latach 1919–1920 pełnił funkcję wiceministra spraw wewnętrznych. W tym czasie aktywnie publikował prace dotyczące samorządu terytorialnego oraz zasiadał na stanowisku prezesa Związku Powiatów RP. Ponadto, założył oraz redagował pismo o nazwie „Samorząd Terytorialny”. Pozostawał oddanym sympatykiem „wolnościowego socjalizmu” Edwarda Abramowskiego aż do swojej śmierci. Od roku 1919 był także członkiem Trybunału Stanu.
Józef Bek spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 220-5-29.
Pisownia nazwiska
Józef Bek podjął decyzję o usunięciu litery c z pisowni swojego nazwiska. Ta zmiana wywołała wiele spekulacji i teorii dotyczących jej motywacji. Jedna z tych teorii sugeruje, że jego celem było spolszczenie pisowni, co mogło złagodzić obce brzmienie nazwiska i bardziej przemawiać do polskiego kontekstu kulturowego.
Druga teoria mówi o bardziej pragmatycznym podejściu. Uważa się, że Bek mógł chcieć utrudnić władzom carskim poszukiwania jego osoby. Taka strategia mogła być próbą uniknięcia konsekwencji wynikających z jego działalności na rzecz niepodległościowa, co z całą pewnością miało duże znaczenie w czasach, kiedy takie działania były surowo karane przez władze zaborcze.
Ordery i odznaczenia
Józef Bek był uhonorowany wieloma prestiżowymi nagrodami, które odzwierciedlają jego wkład w budowanie niepodległej Polski. Oto lista jego orderów i odznaczeń:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 30 kwietnia 1927 roku,
- Krzyż Niepodległości, nadany 24 października 1931 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany 9 listopada 1931 roku.
Przypisy
- A. Wątor, Liga Narodowa w Galicji-Małopolsce i jej działacze, Toruń 2020 r., s. 190.
- Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ BEK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 12.08.2020 r.]
- M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi przy organizacji Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu”
- M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”
- M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 245 „za wybitne zasługi na polu pracy państwowej, społecznej i samorządowej”
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Stanisław Iwanicki | Renata Durda | Emilian Radomiński | Andrzej Konieczny | Mieczysław Mierzyński | Krzysztof Oksiuta | Wojciech Romaniuk | Krzysztof Iwaniuk | Wojciech Wierzejski | Paweł Korol | Adam Abramowicz (polityk) | Apolinary Hartglas | Joanna Wicha | Jan Nowak (urzędnik) | Stefan Konarski | Dariusz StefaniukOceń: Józef Bek