Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej

---

Historia

W 1924 roku, na terenie Białej Podlaskiej powstała pierwsza muzeum, które zostało zainicjowane przez dra Wacława Nartowskiego, ówczesnego dyrektora Gimnazjum Miejskiego im. Józefa Ignacego Kraszewskiego. Ukazując wybitną rolę tej placówki, czasopismo „Młodzież z Podlasia” w 1928 roku zamieściło opis misji bialskiego muzeum:

„…Muzeum ma na celu gromadzenie eksponatów posiadających znaczenie historyczne, jako to: stare druki, sprzęty i ubiory, dzieła sztuki, oręż, przedmioty wykopaliskowe, słowem to wszystko, co świadczy o historii i przeszłości gimnazjum, Białej i Podlasia. Oprócz tego Muzeum zbiera fotografie pamiątkowych budowli, miejsc historycznych, stare monety, banknoty, wszelkiego rodzaju znaki pieniężne, przedwojenne i wojenne, polskie i państw obcych. Muzeum, którem z pietyzmem opiekuje się pan Dyrektor, rozwija się coraz lepiej, tak że początkowe pomieszczenie okazało się za ciasne i musiano zbiory przenieść do większego lokalu. Społeczeństwo Bialskie żywo interesuje się muzeum dając tem dowód zrozumienia dla nowo powstałej placówki kulturalnej, w której jak w soczewce skupiło się wszystko cokolwiek tyczy się przeszłości naszego miasta i Podlasia. Obecnie muzeum posiada dość znaczną ilość książek i druków z XV, XVI, XVII i XVIII wieku (od 1494 roku). Bogato przedstawia się również dział numizmatyczny, zawierający znaczną ilość monet, jak półgrosz świdnicki z roku 1542, monety z epoki Kazimierza Jagiellończyka, Zygmunta Augusta…”

Niestety, pierwsza instytucja nie przetrwała II wojny światowej, a część zbiorów zaginęła. Przetrwały jedynie niektóre starodruki, które trafiły do Liceum Ogólnokształcącego im. I.J. Kraszewskiego.

W latach pięćdziesiątych nastąpiły wysiłki lokalnych społeczników na rzecz reaktywacji muzeum, które stały się intensywniejsze w 1955 roku. Obchody Tysiąclecia Państwa Polskiego przyczyniły się do rozwoju kultury, a 26 października 1966 roku otwarto Muzeum Regionalne w Białej Podlaskiej. Na początku mieściło się ono w sali konferencyjnej Miejskiej Rady Narodowej oraz małym pomieszczeniu o powierzchni 8m².

W 1968 roku powołano statuti i zatrudniono pierwszych pracowników, a w 1973 roku zainicjowano Oddział Martyrologiczny Muzeum, umiejscowiony w piwnicach budynku, gdzie wcześniej działało więzienie.

Po 1975 roku, gdy Biała Podlaska uzyskała status miasta wojewódzkiego, muzeum zmieniło nazwę na Muzeum Okręgowe, co wiązało się z rozbudową jego struktury oraz otwarciem nowych działów merytorycznych takich jak historia, sztuka czy etnografia. W 1995 roku w muzeum zainaugurowano także dział archeologii.

Rok 1976 przyniósł utworzenie zamiejscowego Oddziału Muzeum w Łosicach, który istniał aż do 1989 roku. W końcu, po długim oczekiwaniu, w 1983 roku Muzeum znalazło nową siedzibę w „Parku Radziwiłłowskim” przy ul. Warszawskiej 12, obejmując historyczne elementy kompleksu pałacowego.

W 1998 roku, po reformach administracyjnych, placówka została przemianowana na Muzeum Południowego Podlasia i wpisana do Państwowego Rejestru Muzeów. Między 2018 a 2019 rokiem przeprowadzono gruntowny remont, który zwiększył powierzchnię wystawienniczą, a w 2020 roku otworzono Pracownię Digitalizacji.

Oddziały

– Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej, z siedzibą przy ulicy Warszawskiej 12, posiada różnorodne działy, w tym Archeologię, dział Artystyczny, Etnografię, Gabinet numizmatyczny oraz centrum Naukowo-oświatowe.

– Oddział Martyrologiczno-Historyczny, znajdujący się pod adresem ulicy Łomaskiej 21, skupia się na tematyce historycznej oraz obejmuje Sekcję militariów, odznak i odznaczeń.

Dyrektorzy

Muzeum Regionalne w Białej Podlaskiej, które zostało założone w 1966 roku, w początkowym okresie swojej działalności podlegało Muzeum Okręgowemu w Lublinie w kwestiach merytorycznych. W pierwszych latach istnienia tej instytucji, rolę kierownika Muzeum pełniła Anna Ciesielczuk, która sprawowała tę funkcję aż do 1976 roku. Wraz z podniesieniem rangi Muzeum do poziomu Okręgowego w 1975 roku, wprowadzono także stanowisko dyrektora.

Poniżej przedstawiamy listę dyrektorów, którzy odegrali istotną rolę w historii Muzeum:

• Kazimierz Popiołek (1976–1978),
• Celestyn Wrębiak (kwiecień 1978 – 2006),
• Małgorzata Nikolska (czerwiec 2006 – 2017),
• Violetta Jarząbkowska (grudzień 2017 – grudzień 2020),
• Rafał Izbicki (styczeń 2021 – obecnie).

---

Oceń: Muzeum Południowego Podlasia w Białej Podlaskiej

---