Cmentarz prawosławny w Białej Podlaskiej to nie tylko miejsce wiecznego spoczynku, ale także wyjątkowa przestrzeń, która odzwierciedla historię regionu. Usytuowany między ulicami Terebelską a Żytnią, rozpoczął swoją działalność w 1826 roku jako unicki cmentarz, usytuowany w bliskiej odległości od cmentarza rzymskokatolickiego.
W tym samym roku zbudowano na jego terenie cerkiew św. Onufrego, która stanowiła centralny punkt nekropolii. W 1875, po likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, zarówno cmentarz, jak i cerkiew zostały przekazane pod opiekę prawosławnych wyznawców. Warto zauważyć, że na cmentarzu zachowało się kilkanaście nagrobków z XIX wieku, w tym kamienne i żeliwne, z najstarszymi sięgającymi 1876 roku.
Wśród zabytkowych nagrobków wyróżniają się m.in. te upamiętniające Natalję Wyzczikową (1882), Grigorija Girgasa (1883), Eustachę Tarnogórską (1892), Nikołaja Safonowa (1895) oraz Fiodora Nadina (1900). Ostatni z wymienionych jest zdobiony piękną rzeźbą anioła. Na terenie nekropolii znajduje się również kapliczka przydrożna pochodząca z końca XVIII wieku, która dodaje uroku całemu miejscu.
W 1938 roku, podczas akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej, zniszczono cerkiew św. Onufrego. W jej miejsce w 1956 roku postawiono nową świątynię, przeniesioną z Cycowa. W latach 80. XX wieku zastąpiono ją obecną, czynna cerkwią Świętych Cyryla i Metodego, natomiast cerkiew z Cycowa została przekazana do Dobratycz.
Nekropolia ta kryje w sobie również historię prawosławnych duchownych oraz inspektorów gimnazjum ze zaboru rosyjskiego. Na cmentarzu spoczywają również rosyjscy oficerowie bialskiego garnizonu oraz czterej działacze Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy, którzy zostali rozstrzelani przez Niemców 23 listopada 1943 roku na bialskim Placu Wolności. Miejsce to jest również świadkiem pamięci o innych ofiarach okupacji hitlerowskiej, w tym Iwanie Pasternaku, ukraińskim działaczu politycznym, zamordowanym przez polskie podziemie w 1943 roku.
Przypisy
- a b c d e f red. K. Kolendo-Korczakowa, A. Oleńska, M. Zgliński: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Województwo lubelskie powiat Biała Podlaska. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 26-27. 2006 r.
- J. Wysocki, Ukraińcy na Lubelszczyźnie w latach 1944–1989, Instytut Pamięci Narodowej, Lublin 18. 2011 r.
- J. Maraśkiewicz, Zabytkowe cmentarze i mogiły w Polsce. Województwo bialskopodlaskie, Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu, Warszawa 1995 r.
- a b c Cmentarz prawosławny w Białej Podlaskiej
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Galeria Ulica Krzywa | Miejski Zakład Komunikacyjny w Białej Podlaskiej | Stadion MKS Podlasie w Białej Podlaskiej | Zespół pałacowo-parkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej | Centrum Handlowe Rywal | Zakład Karny w Białej Podlaskiej | Konsulat Białorusi w Białej Podlaskiej | Stadion AWF-u w Białej Podlaskiej | RTON Biała Podlaska | Nadleśnictwo Biała Podlaska | Kamienica Pod Wieszczami w Białej Podlaskiej | Park Zofii Las | Muzeum Południowego Podlasia w Białej PodlaskiejOceń: Cmentarz prawosławny w Białej Podlaskiej