Władysław Ryżko

---

Życiorys

Lata przed II wojną światową

Władysław Ryżko przyszedł na świat 1 listopada 1907 roku w Białej Podlaskiej. Jego rodzice, Stefan i Antonina, zmarli, gdy był jeszcze dzieckiem, co zmusiło go do życia pod opieką państwa Dąbków. W 1914 roku, razem z opiekunami, wyjechał do Rosji. Po powrocie niepodległości w 1918 roku, osiedlił się w Mokranach, gdzie uczęszczał do szkoły podstawowej w Chotyłowie oraz Terespolu, a następnie ukończył technikum kolejowe w Brześciu.

Jako młody człowiek zdobył wiedzę i doświadczenie, pracując jako leśniczy w powiecie lubartowskim. Jego pasję do lotnictwa wzbudził kurs pilotażu, który z powodzeniem ukończył w 1928 roku w Aeroklubie Śląskim w Katowicach. Zaledwie dwa lata później, w 1930 roku, został powołany do wojska, gdzie trafił do lotnictwa – 2 pułku lotniczego w Krakowie. W 1931 roku przeszedł szereg intensywnych szkoleń, w tym podstawowy kurs pilotażu w Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy oraz wyższy kurs w Lotniczej Szkole Strzelania i Bombardowania w Grudziądzu.

Służbę kontynuował w 21 eskadrze liniowej, gdzie latał na samolotach Breguet 19. Jednak tragiczne wydarzenia miały miejsce 13 października 1933 roku, gdy został ranny w wypadku lotniczym, a jego rehabilitacja trwała do czerwca 1934 roku. Mimo przeciwności losu wziął udział w akcjach ratunkowych dla ofiar powodzi, a w październiku 1934 roku awansował do nowo powstałej 26 eskadry towarzyszącej jako kapral pilot. Uczenie się nigdy go nie opuszczało; od września 1936 roku był uczniem w Szkole Podchorążych dla Podoficerów w Bydgoszczy, co zwieńczył uzyskaniem matury.

W 1938 roku dołączył do III rocznika Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Po dalszym szkoleniu, 15 czerwca 1939 roku, otrzymując stopień sierżanta podchorążego, zaangażował się w praktykę w 1 pułku lotniczym. Wkrótce potem, latem 1939, przeszkolił się w Małaszewiczach na dwusilnikowych bombowcach PZL.37 Łoś, co zaowocowało przydzieleniem go do 216 (16) Eskadry Bombowej na Okęciu.

Kampania wrześniowa i okupacja

W czasie kampanii wrześniowej w 1939 roku, jako pilot PZL.37 Łoś, Władysław Ryżko wziął udział w walkach, w których jego eskadra została włączona w skład Brygady Bombowej. Jego pierwszy lot bojowy miał miejsce 4 września, kiedy to wraz z ppor. obs. Zygmuntem Szymańskim bombardowali kolumnę pancerną pod Radomskiem, niestety bomby spadły na okoliczny las. Podczas drugiego lotu, 7 września, jemu i załodze por. obs. Ludwika Maślanki nie udało się uniknąć tragicznych okoliczności; ich samolot został zestrzelony przez myśliwce Messerschmitt Bf 110, co doprowadziło do ewakuacji na spadochronach, niestety w wyniku tego incydentu dwóch członków załogi straciło życie, a Władysław doznał poważnych poparzeń rąk i twarzy.

Pomimo obrażeń, Ryżko znów wkroczył na pole walki, a za swoje oddanie i determinację otrzymał awans na podporucznika z dniem 1 sierpnia 1939 roku. Po ucieczce ze szpitala w lutym 1940 roku, ukrywał się przez całe lata okupacji, przebywając w Piotrkowie Trybunalskim, Zakopanem i Kielcach, gdzie pracował jako technik dentystyczny, starając się przetrwać w trudnych realiach wojennych.

Lata powojenne

Po zakończeniu II wojny światowej i wyzwoleniu Polski, w lutym 1945 roku, Władysław zgłosił się do służby w lotnictwie ludowego Wojska Polskiego. Po odbyciu szkolenia, 20 czerwca 1945 roku, przydzielono go do 14 samodzielnego pułku rozpoznania i korygowania ognia artylerii, a następnie 12 października tego samego roku do 9 pułku lotnictwa myśliwskiego w Krakowie, gdzie latał na myśliwcach Jak-7 i Jak-9. Wkrótce uzyskał stanowisko zastępcy dowódcy 1 eskadry, jednak krótko po tym, 30 stycznia 1946 roku, został przeniesiony do 3 pułku lotnictwa myśliwskiego w Krakowie, a 12 kwietnia 1946 zdemobilizowany w stopniu porucznika.

Po odejściu z wojska, Władysław Ryżko rozpoczął karierę jako instruktor pilotażu i w dniu 15 czerwca 1946 roku podjął pracę w PLL LOT, gdzie latał jako drugi pilot samolotów Douglas C-47 Dakota. Dodatkowo, angażował się w działalność Aeroklubu Warszawskiego jako szef pilotażu. Do roku 1950 wylatał około 3300 godzin na 33 typach samolotów, głównie w lotnictwie wojskowym i komunikacyjnym. Jednak z powodu represji politycznych wobec byłych oficerów przedwojennych, w 1950 roku został zmuszony do odejścia z latania i podjął pracę w przedsiębiorstwie Beton-Stal oraz w Przedsiębiorstwie Robót Kolejowych w Warszawie, gdzie zdał egzamin na mechanika budowy.

Po odwilży politycznej z października 1956 roku, Ryżko powrócił do latania, odnalazł się jako pilot w Centralnym Zespole Lotnictwa Pogotowia Ratunkowego w Warszawie. W lutym 1958 roku uzyskał uprawnienia do latania na śmigłowcach SM-1. Niestety, 29 stycznia 1959 roku, podczas wykonywania lotu ratunkowego, zginął w tragicznym wypadku samolotu w trudnych warunkach atmosferycznych we wsi Kleparz. W trakcie swojej kariery wykonał ponad 330 lotów ratunkowych.

Ordery i odznaczenia

Władysław Ryżko to osoba z bogatym dorobkiem, który został uhonorowany wieloma odznaczeniami za swoje zasługi. Jego osiągnięcia są dokumentowane przez szereg prestiżowych medali i krzyży, które przyznano mu za nadzwyczajne poświęcenie i odwagę.

• krzyż srebrny orderu Virtuti Militari, nadany przez rząd na emigracji (nr 12076),
• krzyż kawalerski orderu Odrodzenia Polski,
• krzyż walecznych,
• srebrny oraz złoty krzyż zasługi.

---

Oceń: Władysław Ryżko

---