Stanisław Tessaro

---

Życiorys

Stanisław Tessaro przyszedł na świat 24 czerwca 1891 roku w Białej, wówczas powiatowym mieście guberni siedleckiej Królestwa Polskiego. W pierwszych latach edukacji uczęszczał do Państwowej Szkoły Realnej, a później kontynuował naukę w Szkole Realnej Witolda Wróblewskiego, gdzie w 1909 roku złożył egzamin maturalny. Już w grudniu 1905 roku zaangażował się w strajk szkolny, a następnie, w latach 1909–1913, podjął studia na Wydziale Budowy Maszyn Szkoły Politechnicznej we Lwowie.

Podczas nauki w szkole realnej przynależał do tajnych kółek samokształceniowych, a w czasie studiów rozpoczął działalność na rzecz niepodległości Polski. W 1909 roku, jako jeden z pionierów, wszedł w szeregi Związku Walki Czynnej, a rok później został członkiem Związku Strzeleckiego „Strzelec”. W tej organizacji piastował różnorodne stanowiska dowódcze, kończąc na dструżenie kompanii. Jego kariera wzrosła w szybkim tempie – w 1912 roku zdobył stopień oficera, a po ukończeniu Wyższego Kursu Szkoły Oficerskiej Związku Walki Czynnej, wraz z innymi absolwentami, otrzymał odznakę oficerską „Parasol”. Już w 1913 roku pełnił funkcję komendanta Okręgu Związku Strzeleckiego w Zagłębiu Dąbrowskim oraz był członkiem kierownictwa Okręgu Polskiej Partii Socjalistycznej, działając pod pseudonimem „Marian”. Miał wówczas zaledwie dwadzieścia dwa lata.

Jesienią 1913 roku, w Sosnowcu, w trakcie wykładu, nastąpił incydent z użyciem broni palnej, który doprowadził do jego aresztowania. Młody Tessaro zdołał jednak uciec z rąk policji i opuścić Zagłębie Dąbrowskie, następnie objął dowództwo Związku Strzeleckiego w Wilnie, a w 1914 roku został wezwany do Krakowa.

W trakcie I wojny światowej walczył w szeregach Legionów. 6 sierpnia 1914 roku wyruszył z Krakowa na czele drugiej kompanii kadrowej, która stała się częścią III batalionu. Do kwietnia 1917 roku dowodził kompanią, a do lipca tegoż roku batalionem 1 pułku piechoty. Już w dniu 29 września 1914 roku został awansowany na porucznika, a 15 czerwca 1915 roku na kapitana. Podczas bitwy pod Anielinem, 22 października 1914 roku, odniósł rany, które jednak nie powstrzymały go przed dalszą służbą.

W lipcu 1917 roku, po kryzysie przysięgowym, Tessaro został internowany w Szczypiornie. Udzielił się tam jako konspiracyjny komendant obozu, a po zadenuncjowaniu został przetransportowany do Niemiec, gdzie spędził czas w więzieniach w Havelbergu, Rastatt i Werl. W połowie października 1918 roku, po powrocie do Królestwa Polskiego, był komendantem Okręgu VIIIa Polskiej Organizacji Wojskowej w Zamościu, a 1 listopada 1918 roku przeprowadził mobilizację POW na terenie swojego okręgu.

4 listopada 1918 roku awansował na majora, a później został komendantem Okręgu Wojskowego „Zamość”. Był jednym z głównych organizatorów Chełmskiego Pułku Piechoty, przekształconego później w 35 pułk piechoty. Następnie dowodził batalionem zapasowym 35 pułku piechoty, a w maju 1919 roku został przeniesiony do 2 Dywizji Piechoty Legionów, gdzie objął dowództwo grupy operacyjnej. W szczególnym momencie swojego życia, 19 lipca 1919 do 23 lipca 1920, był dowódcą 2 pułku piechoty Legionów.

22 maja 1920 roku został zatwierdzony w stopniu pułkownika, a od lipca do października 1921 roku dowodził II Brygadą Piechoty Legionów. Pomimo ciągłej kariery, nieprzerwanie, aż do 1926 roku, piastował stanowiska dowódcy 30 Dywizji Piechoty. Ostatecznie 31 lipca 1926 roku został wyznaczony na stanowisko dowódcy tej dywizji z siedzibą w Kobryniu.

16 marca 1927 roku, na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, Prezydent RP Ignacy Mościcki awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dnia 1 stycznia 1927 roku. 12 maja 1929 roku zwolniono go ze stanowiska dowódcy dywizji, a 14 października 1930 roku objął dowództwo Okręgu Korpusu Nr X przeniesienia do Przemyśla.

W marcu 1933 roku, niestety, zachorował na zapalenie płuc i opłucnej. Po hospitalizacji w 10 Szpitalu Okręgowym w Przemyślu zmarł w czwartek, 9 marca 1933 roku o godzinie 13:50. Przyczyną śmierci był udar serca. Ekspedycja zwłok odbyła się 13 marca 1933 roku z kaplicy szpitala do katedry, gdzie odprawiono nabożeństwo pod przewodnictwem ks. biskupa Franciszka Bardy oraz ks. biskupa Jozafata Kocyłowskiego. Pożegnanie miało miejsce na dworcu kolejowym, gdzie przemawiali generałowie i burmistrz Przemyśla, Roman Krogulecki. Pociąg wiozący trumnę zmarłego wyruszył w kierunku Warszawy, a uroczystości pogrzebowe w Przemyślu zgromadziły przeszło 20 tysięcy osób.

W Warszawie, trumna została przewieziona do kościoła garnizonowego, a 14 marca 1933 roku odbyły się ceremonie pogrzebowe. Mszę sprawował ks. prałat Bronisław Michalski w obecności rodziny, przedstawicieli rządu oraz licznych oficerów i żołnierzy. Po procesji do Cmentarza Wojskowego na Powązkach, orkiestra odegrała marsza generalskiego, a wojsko oddało honory. Ostatecznie Stany Zjednoczone złożyły hołd zmarłemu, a pracownicy Powiatowej Komendy Uzupełnień Sanok przekazali 25 złotych na Polskie Towarzystwo Opieki nad Sierotami po Poległych Wojskowych na znak pamięci po generale.

Ordery i odznaczenia

W życiu i działalności Stanisława Tessaro znalazło się wiele uznawanych odznaczeń i orderów, które świadczyły o jego zasługach oraz poświęceniu. Poniżej przedstawiamy jego najważniejsze odznaczenia:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928),
• Krzyż Niepodległości (20 stycznia 1931),
• Krzyż Walecznych (czterokrotnie, w latach: 1921, 1921, 1921),
• Złoty Krzyż Zasługi (18 marca 1932),
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Znak oficerski „Parasol”,
• Odznaka „Za wierną służbę”,
• Odznaka za Rany i Kontuzje,
• Państwowa Odznaka Sportowa (1931).

Każde z tych odznaczeń nie tylko podkreśla jego wybitne osiągnięcia wojskowe i sportowe, ale także stanowi dowód uznania dla jego wieloletniej służby dla kraju.

Upamiętnienie

Stanisław Tessaro-Zosik pozostawił po sobie wyraźny ślad w historii, co znalazło odzwierciedlenie w różnych formach upamiętnienia. Oto niektóre z nich:

• oddział Związku Strzeleckiego w Stanisławowie został nazwany imieniem Stanisława Tessaro-Zosika,
• 18 października 2018 roku placówka Straży Granicznej w Białej Podlaskiej przyjęła imię gen. bryg. Stanisława Tessaro, który był zasłużonym dowódcą Korpusu Ochrony Pogranicza,
• jedna z ulic w Białej Podlaskiej nosi imię Stanisława Tessaro.

---

Oceń: Stanisław Tessaro

---