Honorat Koźmiński, znany również jako Florentyn Wacław Jan Stefan Koźmiński, to postać o szczególnym znaczeniu dla polskiego Kościoła rzymskokatolickiego. Urodził się 16 października 1829 roku w Białej Podlaskiej, zaś jego życie zakończyło się 16 grudnia 1916 roku w Nowym Mieście nad Pilicą.
Był to kapucyn, teolog oraz prezbiter, którego działalność zakonna i duszpasterska przyczyniła się do założenia wielu zgromadzeń zakonnych. Jego prace i zaangażowanie w życie Kościoła przyniosły mu status błogosławionego, co uwydatnia jego znaczenie w historii religijnej Polski.
Życiorys
Honorat Koźmiński, drugi syn Stefana (Stefana) i Aleksandry z Kahlów, swoją edukację rozpoczął w Białej Podlaskiej, gdzie uczęszczał do szkoły elementarnej. Następnie kontynuował naukę w gimnazjum w Płocku. W trakcie swojego kształcenia przeżył kryzys religijny, który doprowadził go do utraty wiary. Jednak 15 sierpnia 1846 roku udało mu się ją odzyskać. Ukończył gimnazjum w wieku niespełna piętnastu lat.
W kolejnych latach, za namową ojca, studiował na Wydziale Budownictwa w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie przez cztery lata. 23 kwietnia 1846 roku został aresztowany za swoje zaangażowanie w antyrosyjską konspirację. Osadzony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, zachorował na tyfus, co zmusiło go do zwolnienia 27 lutego 1847 z uwagi na stan zdrowia.
21 grudnia 1848 roku Honorat wstąpił do zakonu kapucynów w Lubartowie. Tam złożył śluby proste 21 grudnia 1849 roku i przeniósł się do Lublina, aby kontynuować studia filozoficzne. 18 grudnia 1850 roku złożył śluby uroczyste. W 1851 roku rozpoczął studia teologiczne w Warszawie, kończąc je w 1852 roku. Po ukończeniu studiów został wykładowcą retoryki w Warszawie. Święcenia kapłańskie przyjął 27 grudnia 1852 roku z rąk arcybiskupa warszawskiego Antoniego Fijałkowskiego. W latach 1853–1855 pełnił rolę wykładowcy teologii w Warszawie.
W 1855 roku Honorat współpracował z Zofią Truszkowską, zakładając w Warszawie Zgromadzenie Sióstr Felicjanek, którego misją była działalność charytatywna.
Po upadku powstania styczniowego w 1864 roku rząd rosyjski dokonał kasaty wszystkich klasztorów katolickich. Po likwidacji klasztoru kapucynów w Warszawie, Koźmiński zamieszkał w Zakroczymiu, a następnie w latach 1892–1916 w Nowym Mieście. Aby ominąć zakazy wprowadzone przez władze rosyjskie, Honorat rozpoczął tworzenie w Kongresówce skrytych zgromadzeń zakonnych (tzw. skrytek), opartych na regule trzeciego zakonu św. Franciszka. W latach 1872–1898 założył czternaście żeńskich zgromadzeń zakonnych skrytych, których celem miało być uświęcenie osobiste, działalność charytatywna oraz akcja apostolska w różnych środowiskach, w tym w rodzinach, fabrykach czy szpitalach.
Z jednego z tych zgromadzeń (Zgromadzenie Sióstr Ubogich św. Matki Klary), rozwinął się mariawityzm, który został zapoczątkowany przez zakonnicę Marię Franciszkę Kozłowską. O. Honorat był jej spowiednikiem i odegrał kluczową rolę w tym ruchu. W 1889 roku postarał się o aprobatę Stolicy Apostolskiej dla zgromadzeń bezhabitowych, co doprowadziło do uzyskania zgody na ich afiliację do zakonu kapucynów na mocy dekretu Ecclesia Catholica z czerwca tego samego roku. W wyniku tego powstało 26 stowarzyszeń tercjarskich, a z nich zorganizowanych zostało 16 klasztorów zakonnych. Wśród nich znalazło się m.in. Zgromadzenie Sióstr Serafitek w Warszawie. Honorat pełnił także funkcję gwardiana klasztoru warszawskiego w latach 1859–1862 oraz został komisarzem generalnym kapucynów w polskiej prowincji w 1895 roku.
16 października 1988 roku Jan Paweł II, w dziesiątą rocznicę swojego pontyfikatu, ogłosił go błogosławionym. Wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest w dniu jego narodzin do życia wiecznego (dies natalis) według Martyrologium Rzymskiego, czyli 16 grudnia. W Polsce Kościół katolicki wspomina bł. Honorata 13 października.
Rok 2017 został przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ogłoszony Rokiem Honorata Koźmińskiego, podkreślając jego ważność i wkład w historię Kościoła oraz działalność charytatywną.
Zgromadzenia honorackie
W omawianej tematyce istnieje wiele zgromadzeń, które odegrały istotną rolę w strukturze kościelnej. W szczególności, te o wyróżnionej nazwie, wytyczają kierunki, które odpowiadają na konkretne potrzeby społeczne i duchowe.
| Nazwa | Pełna nazwa | Data założenia | Współzałożyciel(ka) |
|---|---|---|---|
| Sługi Paralityków | Zgromadzenie Sióstr Sług Paralityków | 1873 | Feliks Sobański oraz Izabela Piłsudska |
| Posłanniczki | Instytut Świecki Służebnic Najświętszego Serca Jezusa – Posłanniczek Maryi (Córki Królowej Naszej od Serca Jezusa) | 1874 | m. Józefa Chudzyńska |
| Franciszkanki od Cierpiących | Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek od Cierpiących | 1882 | sł. B. m. Kazimiera Gruszczyńska |
| Służki | Zgromadzenie Sióstr Służek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanej | 1878 | m. Rozalia Szumska |
| Serafitki | Zgromadzenie Sióstr Córek Matki Bożej Bolesnej | 1881 | bł. m. Małgorzata Łucja Szewczyk |
| Służebniczki Szpitalne | Zgromadzenie Sióstr Służebniczek Szpitalnych | 1881 | ks. Władysław Czarnecki |
| Westiarki | Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa | 1882 | m. Józefa Sabina Kawecka |
| Martanki, Gospodziarki | Zgromadzenie Sióstr św. Marty | 1882 | _ |
| Słudzy Maryi | Zgromadzenie Braci Sług Maryi Niepokalanej | 1883 | _ |
| Sługi Jezusa | Zgromadzenie Sług Jezusa | 1884 | m. Eleonora Ludwika Motylowska |
| Sercanki Bezhabitowe | Zgromadzenie Córek Najczystszego Serca Najświętszej Maryi Panny | 1885 | m. Paula Malecka |
| Kapłani Mariańscy | Stowarzyszenie Mariańskie Świeckich Kapłanów | 1886 | _ |
| Marylki | Zgromadzenie Sióstr Najświętszego Imienia Jezus pod opieką Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych | 1887 | sł. B. m. Franciszka Maria Witkowska |
| Mariawitki | Zgromadzenie Sióstr Ubogich św. Klary | 1887 | m. Maria Franciszka Kozłowska |
| Honoratki | Zgromadzenie Małych Sióstr Niepokalanego Serca Maryi | 1888 | sł. B. m. Aniela Róża Godecka |
| Adoratorki Przebłagania | Zgromadzenie Sióstr Adoratorek Przebłagania | 1888 | _ |
| Obliczanki | Zgromadzenie Wynagrodzicielek Najświętszego Oblicza | 1888 | sł. B. m. Teresa od Oblicza Pańskiego Eliza Cejzik |
| Niewiasty Ewangeliczne | Zgromadzenie Sióstr Niewiast Ewangelicznych | 1889 | _ |
| Córki MB Częstochowskiej | Zgromadzenie Sióstr Córek Matki Bożej Częstochowskiej | 1889 | _ |
| Wspomożycielki | Zgromadzenie Sióstr Wspomożycielek Dusz Czyśćcowych | 1889 | m. Wanda Olędzka oraz m. Natalia Nitosławska |
| Córki Jezusa Ukrzyżowanego | Zgromadzenie Sióstr Córek Jezusa Ukrzyżowanego | 1890 | _ |
| Niepokalanki Bezhabitowe | Zgromadzenie Sióstr Córek Maryi Niepokalanej | 1891 | m. Ludwika Waleria Gąsiorowska |
| Doloryści | Zgromadzenie Synów Matki Bożej Bolesnej | 1893 | _ |
| Pocieszycielki | Zgromadzenie Sióstr Pocieszycielek Najświętszego Serca Jezusowego | 1894 | m. Zofia Gertruda Krzymowska |
| Mężowie ewangeliczni | Stowarzyszenie Służących Świętej Rodziny | 1894 | _ |
| Pasterzanki | Zgromadzenie Służebnic Matki Dobrego Pasterza | 1895 | _ |
| Infirmerki | Zgromadzenie Sióstr Infirmerek Najsłodszego Serca Jezusa | _ | _ |
– W kontekście istnienia zgromadzeń, warto podkreślić, że te, które zostały wymienione w pogrubieniu, przestały już występować. Zwróćmy szczególną uwagę na przypadek mariawitek, które znalazły się w sytuacji schizmy, co jest istotnym punktem w historii wspólnot religijnych.
Przypisy
- 2017 r. Rokiem Rzeki Wisły, Josepha Conrada – Korzeniowskiego, Marszałka Józefa Piłsudskiego, Adama Chmielowskiego i błogosławionego Honorata Koźmińskiego oraz Tadeusza Kościuszki. sejm.gov.pl, 22.06.2016 r. [dostęp 17.10.2016 r.]
- Wiesław Aleksander Niewęgłowski: Leksykon świętych. Warszawa: Świat Książki, 2006 r.
- Beato Onorato (Venceslao) Kazminski – Santi Beati (Autore: Carmelo Randello) (wł.).
Pozostali ludzie w kategorii "Duchowieństwo i religia":
Dawid Szychowski | Schabse Rapaport | Józef Pruszkowski | Zofia TajberOceń: Honorat Koźmiński