Władysław Holewiński

---

Życiorys

Władysław Holewiński przyszedł na świat w rodzinie o znaczących tradycjach pedagogicznych; jego ojciec Jan był inspektorem szkolnym oraz dyrektorem Instytutu Pedagogicznego w Warszawie, a matka Anna z Borkowskich. Edukację rozpoczął w gimnazjum w Lublinie, a w latach 1853-1857 odbył studia prawnicze na uniwersytecie w Petersburgu, które ukończył z tytułem kandydata praw. Dalsze kształcenie kontynuował we Francji oraz Niemczech. W 1861 roku uzyskał tytuł magistra prawa w Petersburgu, bazując na pracy zaprezentowanej w temacie „O stosunkach majątkowych między małżonkami, w razie niezawarcia umowy przedślubnej”.

Jego kariera zawodowa rozpoczęła się w wymiarze sprawiedliwości. Holewiński przez dwa lata pełnił funkcję podprokuratora przy Trybunale Cywilnym w Warszawie (1861-1863), a następnie był dyrektorem Kancelarii (1863-1872) oraz dyrektorem Wydziału Kryminalnego Komisji Rządowej Sprawiedliwości (1872-1876). W latach 1876-1897 zajmował stanowisko prezesa Departamentu Cywilnego Izby Sądowej Warszawskiej.

W 1862 roku związał się ze Szkołą Główną Warszawską, gdzie prowadził Katedrę Prawa Cywilnego i Handlowego, a w roku 1866 otrzymał zaszczytny tytuł profesora zwyczajnego. Równocześnie, od 1869 roku, kierował podobną katedrą na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, pełniąc także funkcję przewodniczącego Sądu Akademickiego w latach 1869-1880 oraz dziekana Wydziału Prawa w latach 1872-1878. W 1872 roku obronił doktorat z zakresu prawa cywilnego na uniwersytecie petersburskim, bazując na pracy „O proischiżdienii i dielenii objaziatielstw”.

Był szanowanym wykładowcą i miał znaczący wpływ na kształt nowego rosyjskiego kodeksu cywilnego, choć odmówił objęcia godności członka rosyjskiego Senatu. Mimo przeciwnych poglądów na powstanie styczniowe, w 1907 roku należał do grona założycieli Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, a w 1917 roku został uhonorowany tytułem członka honorowego. W jego dorobku znalazła się także wspólna inicjatywa (1881) powołania Kasy im. Mianowskiego, której był wieloletnim prezesem od 1900 roku, a także prezesem honorowym Warszawskiego Towarzystwa Prawniczego.

Za swoje osiągnięcia edukacyjne odebrał doktoraty honoris causa z Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Franciszkańskiego we Lwowie. Tuż przed śmiercią zyskał tytuł profesora honorowego Uniwersytetu Warszawskiego oraz członka Komisji Kodyfikacyjnej RP. W życiu prywatnym był mężem Anieli z Wosińskich i doczekał się pięciorga dzieci – trzech córek i dwóch synów. Jego ostatni spoczynek znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (aleja pod katakumbami, miejsce 18, 19).

Praca Holewińskiego koncentrowała się na różnych aspektach prawa, w tym prawie zobowiązań, prawie rzeczowym oraz prawie porównawczym. W swojej publikacji „O zobowiązaniach podług Kodeksu Napoleona” (1869) zrealizował obszerną analizę porównawczą, która ukazała różnice między kodeksem Napoleona a prawem rosyjskim, dostarczając cennych komentarzy i jako jeden z pierwszych w polskiej nauce przedstawił fundamenty teorii zobowiązań.

Wśród jego innych znaczących prac naukowych można wymienić:

• Kurs prawa cywilnego obowiązującego w Królestwie Polskim (1887-1888),
• Grażdanskoje prawo (1888),
• Różnice zasadnicze pomiędzy hypoteką pruską, austriacką, francuską i polską (1888),
• Przedawnienie a hypoteka (1894),
• Rzut oka na szkoły prawa rzymskiego we Włoszech i Francyi (1913),
• O użyczeniu (1925).

---

Oceń: Władysław Holewiński

---