Roman Jan Kłosowski, urodzony 14 lutego 1929 roku w Białej Podlaskiej, to niezwykle utalentowany polski aktor filmowy i teatralny, reżyser oraz pedagog. Jego kariera artystyczna trwała przez wiele dekad, a w latach 1976-1981 pełnił funkcję dyrektora Teatru Powszechnego w Łodzi, gdzie z pewnością wpłynął na rozwój wielu młodych artystów.
Wśród wielu ról, które wykreował na ekranie i na scenie, szczególnie zapadły w pamięć jego występy w hitowych polskich serialach, takich jak Czterdziestolatek (1974–1977) oraz jego kontynuacji Czterdziestolatek. 20 lat później (1993). W tej serii zagrał postać technika budowlanego, Romana Maliniaka, co przyczyniło się do jego popularności wśród widzów. Co więcej, w 1976 roku zagościł także w filmie fabularnym Motylem jestem, czyli romans 40-latka, gdzie również odtwarzał tę charakterystyczną rolę.
Warto zaznaczyć, że Roman Kłosowski mimo upływu lat na stałe wpisał się w pamięć polskich widzów, a w 2011 roku powrócił do postaci Romana Maliniaka w 368. odcinku serialu Świat według Kiepskich, co świadczy o jego niekwestionowanej miłości do sztuki i pasji do grania.
Życiorys
Roman Kłosowski urodził się 14 lutego 1929 roku w Białej Podlaskiej, w domu usytuowanym przy ul. Garncarskiej. W swoim młodzieńczym życiu przeniósł się do Warszawy, gdzie kontynuował swoje artystyczne aspiracje. Ukończył Wydział Aktorski w 1953 oraz Wydział Reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie w 1965 roku. Swoje pierwsze kroki w teatrze stawiał 1 września 1953, gdyż to właśnie wtedy zadebiutował na scenie teatralnej.
Na egzaminach dyplomowych zagrał postacie Puka w Śnie nocy letniej Williama Szekspira pod okiem Jana Kreczmara, a także Edeka i Kolegi w Pannie Maliczewskiej Gabrieli Zapolskiej, w reżyserii Janiny Romanówny. Po raz pierwszy na deskach zawodowego teatru wystąpił w Teatrze Polskim w Szczecinie w przedstawieniu Szczęście FraniaWłodzimierza Perzyńskiego (1953). Od roku 1955 był stale związany z Teatrem Dramatycznym w Warszawie, w którym zagrał w wielu spektaklach reżyserowanych przez uznane osobistości takie jak Konrad Swinarski, Lidia Zamkow, Bohdan Korzeniewski oraz Ludwik René.
W okresie od 1976 do 1981 roku pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego w Teatrze Powszechnym w Łodzi, równocześnie dzieląc się swoją wiedzą jako wykładowca na Państwowej Wyższej Szkole Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. W jednej z najbardziej pamiętnych ról wystąpił jako tytułowy Szwejk w adaptacji powieści Jaroslava Haška w reżyserii Janusza Zaorskiego (1976).
Świat kina poznał go również w 1953 roku. W swoich wczesnych latach kariery wystąpił w filmach takich jak Cień (1956) w reżyserii Jerzego Kawalerowicza oraz Pierwszy dzień wolności (1964) w reżyserii Aleksandra Forda; obie produkcje brały udział w konkursach 9. i 18. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes. Po 1981 roku związany był z Teatrem Syrena w Warszawie. Jego łzawy epilog na scenie przypadł w roli Krappa w Ostatniej taśmie Samuela Becketta, wyreżyserowanej na deskach Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim w 2013 roku. Niestety, po tej premierze zakończył swoją aktorską karierę w wyniku zaawansowanej utraty wzroku.
Roman Kłosowski przez długie 58 lat dzielił życie z żoną Krystyną, która odeszła 7 czerwca 2013 roku. Ich synowa, Barbara Szcześniak, także poszła w ślady teścia, zostając aktorką. Natomiast siostra Romana, Iwona Sołubina, była dyrektorką telewizyjnego Teatru Sensacji. Sam Kłosowski zmarł 11 czerwca 2018 roku w domu pomocy społecznej w Łodzi, a jego ostatnia droga prowadziła na Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie, gdzie został pochowany 18 czerwca 2018 roku (Q kolumbarium 8-2-9).
Upamiętnienie
Na rynku w Białej Podlaskiej, 30 sierpnia 2023 roku, z inicjatywy Stowarzyszenia Koło Bialczan, został odsłonięty pomnik dedykowany Romanowi Kłosowskiemu. Oficjalne wydarzenie miało miejsce 29 września 2023.
Kariera zawodowa
Roman Kłosowski miał niezwykle bogatą karierę artystyczną, której etapy przejawiały się w różnych teatrach. Jego pierwsze kroki stawiał w Teatrach Dramatycznych w Szczecinie w latach 1953–1955, gdzie miał zaszczyt występować jako aktor.
Następnie, w okresie od 1955 do 1957 roku, swoje umiejętności rozwijał w Teatrze Domu Wojska Polskiego w Warszawie, który później został przekształcony w Teatr Dramatyczny. Jego kariera w stolicy kontynuowała się w Teatrze Dramatycznym w Warszawie w latach 1957–1961, a potem w Teatrze Ludowym w Warszawie, gdzie działał od 1961 do 1974 roku; ten ostatni teatr przemianowano na Teatr Nowy.
W latach 1974–1976 Kłosowski występował w Teatrze Nowym w Warszawie, a jego kariera artystyczna nabrała nowego wymiaru, gdy w 1976 roku objął stanowisko dyrektora naczelnego i artystycznego w Teatrze Powszechnym w Łodzi, gdzie działał aż do 1981 roku.
Po zakończeniu swojej kadencji w Łodzi, Roman Kłosowski powrócił na scenę i przez lata 1981–1991 występował w Teatrze Syrena w Warszawie, gdzie kontynuował swoją pasję do aktorstwa, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskiej kulturze teatralnej.
Filmografia
Filmografia Rómana Kłosowskiego jest imponującą kolekcją ról, które aktor zrealizował na przestrzeni wielu lat. Jego kariera rozpoczęła się w 1953 roku, a lista osiągnięć obejmuje szeroki wachlarz postaci, od drobnych ról po bardziej znaczące interpretacje.
- 1953: Trzy opowieści – jako junak SP (odc. 1),
- 1953: Celuloza – jako denuncjator,
- 1956: Wraki – jako Wacek, pomocnik kucharza,
- 1956: Człowiek na torze – jako palacz Marek Nowak,
- 1956: Cień – jako Witold, członek organizacji podziemnej,
- 1957: Pętla – jako Janek, monter sieci telefonicznej,
- 1957: Kapelusz pana Anatola – jako Kajtuś, członek bandy,
- 1957: Ewa chce spać – jako Lulek, kandydat na złodzieja,
- 1957: Eroica – jako podporucznik Szpakowski (odc. 2),
- 1958: Ósmy dzień tygodnia – jako bandzior z ulicy, przy której mieszkają Waliccy,
- 1958: Ostatni strzał – jako wczasowicz,
- 1958: Baza ludzi umarłych – jako „Orsaczek”,
- 1959: Tysiąc talarów – jako bandyta,
- 1959: Zamach – jako „Mały”,
- 1960: Zezowate szczęście – jako robiący interesy z Piszczykiem w restauracji,
- 1960: Szczęściarz Antoni – jako strażnik pilnujący czołgu,
- 1962: Klub kawalerów – jako pomocnik fryzjera,
- 1962: Gangsterzy i filantropi – jako woźnica,
- 1963: Zacne grzechy – jako kowal Józwa,
- 1963: Rozwodów nie będzie – jako mężczyzna w USC,
- 1964: Pierwszy dzień wolności – jako Karol,
- 1964: Giuseppe w Warszawie – jako rikszarz,
- 1965: Trzy kroki po ziemi – jako Bystry, towarzysz z ruchu oporu (odc. 2),
- 1965: Tomek i pies – jako nauczyciel (odc. 7),
- 1965: Święta wojna – jako Henio, kibic „Naprzodu”,
- 1965: Perły i dukaty – jako „Mały”,
- 1965: Dzień ostatni dzień pierwszy – jako żołnierz,
- 1966: Niewiarygodne przygody Marka Piegusa – jako wędkarz Miecio, kolega ojca Marka,
- 1967: Poradnik matrymonialny – jako mężczyzna z różą pijący wódkę z Bogumiłem,
- 1969: Rzeczpospolita babska – jako kasiarz Maksymilian Konieczko,
- 1970: Przystań – jako magazynier Jasio,
- 1970: Hydrozagadka – jako książę maharadża Kaburu,
- 1970: Dziura w ziemi – jako kierowca Miecio Stalończyk, członek grupy Orawca,
- 1970: Czterej pancerni i pies – jako podchorąży Staśko (odc. 18 i 19),
- 1971: Trąd – jako taksówkarz Maks,
- 1971: Motodrama – jako przewodniczący zrzeszenia,
- 1974–1977: Czterdziestolatek – jako Roman Maliniak,
- 1975: Mniejszy szuka Dużego – jako Kowalski, ojciec Mietka,
- 1976: Zezem – jako Józio, właściciel nowego fiata (odc. 6),
- 1976: Motylem jestem, czyli romans 40-latka – jako Roman Maliniak,
- 1976: Czy jest tu panna na wydaniu? – jako Adam Radzik, chrzestny Stasia,
- 1979: Pełnia – jako towarzysz Roman,
- 1980: Ja milujem, ty miluješ – jako Pista,
- 1981: Wielka majówka – jako Władysław Konopas, właściciel miliona ukradzionego przez Ryśka,
- 1984: Pan na Żuławach – jako nauczyciel Witold Grabowski, sekretarz gminny PZPR,
- 1985: Urwisy z Doliny Młynów – jako pan Wronka,
- 1986: Klementynka i Klemens – gęsi z Doliny Młynów – jako Obsada aktorska,
- 1986: Big Bang – jako pan Kazimierz, pastuch,
- 1987: Śmieciarz – jako Leopold Frasik,
- 1987: Sonata marymoncka – jako Stefan Kibała,
- 1987: Misja specjalna – jako pirotechnik Stasio pracujący w restauracji,
- 1987: Koniec sezonu na lody – jako Karaś,
- 1987: Cesarskie cięcie – jako Karol Dederko, recepcjonista w szpitalu,
- 1988: Romeo i Julia z Saskiej Kępy – jako „Kiciarz”,
- 1989: Powrót wabiszczura – jako recepcjonista,
- 1989: Janka – jako Kapusto, członek trupy teatralnej „Bucarro”,
- 1990: Kramarz – jako Edward Chruścik,
- 1993: Dwa księżyce – jako Wojtalik, stróż w ogrodzie Malwiny,
- 1993: Czterdziestolatek. 20 lat później – jako przewodniczący Roman Maliniak,
- 1995: Horror w Wesołych Bagniskach – jako ksiądz proboszcz,
- 1996: Dzień wielkiej ryby – jako teść „Prezesa”,
- 1999: Policjanci – jako emeryt Edward Sikora (odc. 2),
- 1999: Badziewiakowie – jako doktor (odc. 8 i 14),
- 2000: Świat według Kiepskich – jako wujek Władek (odc. 29),
- 2001: Pokój na czarno jako – Włodarczyk, gospodarz domu,
- 2001: Casus belli – jako Obsada aktorska,
- 2002: Rób swoje, ryzyko jest twoje – jako naczelnik więzienia,
- 2002: Lokatorzy – jako Marian, kolega pana Romana (odc. 74),
- 2002: Król przedmieścia – jako inżynier Leszek Maliniak, budowniczy metra (odc. 13),
- 2003: Na Wspólnej – jako inwestor,
- 2004: Stacyjka – jako Wiesław Drożyna,
- 2004: Daleko od noszy – jako działkowicz (odc. 36),
- 2004: Atrakcyjny pozna panią… – jako Stasio Tuchała,
- 2005: Zakręcone – jako Leon Malina, ojciec Arka,
- 2005: Pensjonat pod Różą – jako Edmund, pensjonariusz Domu Spokojnej Starości „Dolina Tęczy” (odc. 48 i 49),
- 2005–2006: Niania – jako wujek Henio (odc. 14 i 35),
- 2006–2007: Hela w opałach – jako Edmund Trojański, były teść Heli,
- 2008: Ojciec Mateusz – jako Kalicki, pensjonariusz Domu Spokojnej Starości „Pogodny zmierzch” (odc. 7),
- 2008: Jeszcze nie wieczór – jako „Nostradamus”,
- 2009: Na dobre i na złe – jako Roman Andrzejewski (odc. 392),
- 2011: Świat według Kiepskich – jako Maliniak (odc. 368),
- 2011: Kop głębiej – jako Jan Nowak, dziadek Oli.
Ta różnorodność ról świadczy o jego wszechstronności i zdolności adaptacyjnych, które przyczyniły się do jego wyjątkowej popularności i uznania w polskim przemyśle filmowym.
Nagrody
Roman Kłosowski, uzdolniony artysta, zdobył wiele prestiżowych nagród w swojej karierze. Poniżej przedstawiono niektóre z jego najważniejszych osiągnięć:
- 1966: Kalisz – VI Kaliskie Spotkania Teatralne – wyróżnienie za reżyserię Kamiennego świata,
- 1975: Wrocław – XVI Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych – nagroda II stopnia za reżyserię przedstawienia Czarna róża Juliana Stryjkowskiego w Lubuskim Teatrze im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze,
- 1976: Nagroda Prezesa Komitetu Radia i TV za kreacje w filmie TV,
- 1978: Nagroda Komitetu ds. PRiTV za kreację aktorską w serialu Czterdziestolatek,
- 1979: Nagroda Prezesa Rady Ministrów I stopnia w dziedzinie teatru z okazji 35-lecia PRL za kreacje aktorskie w teatrze, telewizji i filmie,
- 1987: nagroda przewodniczącego Komitetu ds. PRiTV za kreacje aktorskie w filmach telewizyjnych, a zwłaszcza w filmie Big-Bang,
- 1989: Nagroda miasta st. Warszawy,
- 2001: Lubomierz – V Festiwal Filmów Komediowych i Niezależnych Barejada – Kryształowy Granat, nagroda aktorska,
- 2009: Września – XVI Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” – Nagroda Honorowa za całokształt twórczości – „za pogodę ducha, której nie grozi żadna Hydrozagadka, za łatwość, z jaką widzowie kupują każdą jego rolę – wszak sprany z niego Kramarz, za wyjątkowość, bo każda Jego kreacja to prawdziwy Big Bang, który sprawia, że myślimy Ja kocham, ty kochasz, i za to, że choć nie jest już Czterdziestolatkiem, wciąż prezentuje Pełnię swoich talentów, czego Organizatorzy i widzowie sobie nadal życzą, bo to przecież Jeszcze nie wieczór.”
Odznaczenia
Roman Kłosowski, wybitny artysta, został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jego wkład w kulturę i społeczeństwo.
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1978 roku,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał w 1970 roku,
- Medal 40-lecia Polski Ludowej z 1985 roku,
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego, przyznana w 1967 roku,
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, uzyskany w 2013 roku,
- Złota Oznaka Honorowa Towarzystwa Polonia, przyznana w 1987 roku,
- Odznaka Honorowa miasta Łodzi, która została mu wręczona w 1979 roku.
Przypisy
- Roman Kłosowski: Widzowie pokochali go za rolę w "Czterdziestolatku". plejada.pl, 11.06.2024 r. [dostęp 11.06.2024 r.]
- Usiądziesz koło Maliniaka. W tym mieście stanął pomnik aktora znanego z kultowego „Czterdziestolatka”. dziennikwschodni.pl, 31.08.2023 r. [dostęp 01.09.2023 r.]
- Odsłonięcie pomnika Romana Kłosowskiego - 29.09.2023 r.. KoloBialczan.com, 05.10.2023 r. [dostęp 10.10.2023 r.]
- Nie żyje Roman Kłosowski – odtwórca Maliniaka – Kultura – Radio Szczecin [online], radioszczecin.pl [dostęp 11.06.2018 r.]
- JanJ. Bończa-Szabłowski, Roman Kłosowski nie żyje [online], Rzeczpospolita, 11.06.2018 r. [dostęp 11.06.2018 r.]
- Teleexpress 11.06.2018, 17:00 [online], teleexpress.tvp.pl, 11.06.2018 r. [dostęp 12.06.2018 r.]
- Zmarł Roman Kłosowski. W poniedziałek 11 czerwca odszedł uwielbiany przez Polaków aktor. polskatimes.pl. [dostęp 11.06.2018 r.]
- Pogrzeb Romana Kłosowskiego. film.interia.pl. [dostęp 18.06.2018 r.]
- Krystyna Gucewicz: Dlaczego się kochają, czyli życie na różowo. Wydawnictwo Zetdezet, 1995, s. 149.
- Śmierć Krystyny Kłosowskiej.
- Przeszli przez życie ciągle trzymając się za ręce…. interia.pl, 19.06.2013 r. [dostęp 23.06.2017 r.]
- Tygodnik Życie na gorąco nr 25, 18.06.2015 r., s. 16–17.
- Tygodnik „To & Owo” nr 6, 07.02.2017 r., s. 12.
- AnnaA. Gronczewska, Roman Kłosowski: Moja czerstwa miłość do Łodzi..., „Dzienniklodzki.pl” [dostęp 12.06.2018 r.]
- Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [online], e-teatr.pl [dostęp 12.06.2018 r.]
- Teatry Dramatyczne, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne) [dostęp 13.06.2018 r.]
- Roman Kłosowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 13.06.2018 r.]
- Nagrody dla ludzi teatru. mkidn.gov.pl, 27.03.2013 r. [dostęp 29.04.2013 r.]
- Objazdowy Teatr Dramatyczny Domu Wojska Polskiego, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne) [dostęp 13.06.2018 r.]
- Teatr Ludowy, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne) [dostęp 13.06.2018 r.]
- CIEN – Festival de Cannes [online], Festival de Cannes [dostęp 12.06.2018 r.]
- PIERWSZY DZIEN WOLNOSCI – Festival de Cannes [online], Festival de Cannes [dostęp 12.06.2018 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jacek Kaspszyk | Zenon Kowalowski | Małgorzata Markiewicz (muzyk) | Tadeusz Kostecki | Georgina Tarasiuk | Katarzyna Sawczuk | Adam Pańczuk | Robert Maciejuk | Andrzej J. Jaroszewicz | Bogusław Kaczyński | George Bridgetower | Elwira Beata Śliwkiewicz-Cisak | Mieczysław Cybulski (aktor) | Tadeusz ŻaczekOceń: Roman Kłosowski