Czesław Wroczyński

---

Życiorys

Czesław Wroczyński przyszedł na świat w rodzinie medycznej, jego ojcem był Czesław (1857–1900), a matką Jadwiga z Dybowskich. Po zakończeniu edukacji w 1912 roku, z powodzeniem ukończył studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Paryskiego. Następnie kontynuował naukę w Saratowie, gdzie uzyskał tytuł lekarza po zdaniu egzaminu państwowego. Wroczyński zdobył specjalizację w dziedzinie epidemiologii, co miało kluczowe znaczenie dla jego przyszłej kariery.

W 1917 roku powrócił do Białej Podlaskiej. Po tym, jak Polska odzyskała niepodległość w 1919 roku, objął stanowisko lekarza powiatowego. W 1920 roku, jako jedno z pierwszych działań, został mianowany przez Wodza Naczelnego na komisarza nadzwyczajnego do walki z epidemią duru plamistego na Kresach, co potwierdza jego zaangażowanie w ochronę zdrowia publicznego. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej Wroczyński pełnił funkcję naczelnego lekarza 21 pułku piechoty „Dzieci Warszawy”, a jego wojskowa kariera została ukoronowana awansem do stopnia kapitana rezerwy w Korpusie Oficerów Sanitarnych Lekarzy z dniem 1 czerwca 1919.

W nadchodzących latach Wroczyński był przydzielony do kadry zapasowej Szpitala Okręgowego nr IX. W 1921 roku rozpoczął pracę w Ministerstwie Zdrowia Publicznego, co umocniło jego pozycję w dziedzinie zdrowia publicznego. Jako pracownik Państwowego Zakładu Higieny, brał udział w Komisji Epidemiologicznej Ligi Narodów, a nawet pracował w Grecji. Na początku lat 20. jego przełożony, Ludwik Rajchman, skierował go na stypendium Fundacji Rockefellera w Johns Hopkins University – Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health w Baltimore, gdzie uzyskał dyplom higieny, zdobywając uznanie jako jeden z najlepszych stypendystów roku.

Po powrocie do Polski, Wroczyński objął stanowisko naczelnego urzędnika ds. chorób zakaźnych w Ministerstwie Zdrowia Publicznego. W 1923 roku został kierownikiem Szkoły Higieny i pełnił stanowisko Generalnego Dyrektora Służby Zdrowia w Departamencie IV w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych od marca 1924 do 12 kwietnia 1927. Następnie został dyrektorem Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej w Warszawie, gdzie miał wpływ na prawodawstwo i praktyki zdrowotne.

W 1928 roku aktywnie uczestniczył w pracach nad ustawą o pielęgniarstwie, która została uchwalona przez Sejm w lutym 1935 roku i obowiązywała aż do 1996. W 1930 roku uzyskał tytuł doktora nauk medycznych na Uniwersytecie Poznańskim, a także pełnił rolę naczelnym wizytatorem higieny szkolnej w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Wykładał higienę w Wolnej Wszechnicy Polskiej od 1935 roku i był szefem sanitarnym Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża, propagując wiedzę na temat higieny i zdrowia.

Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku, Wroczyński został aresztowany przez Sowietów w rejonie Trembowli. Jego dalsze losy były tragicznym wątkiem w historii. Przetrzymywany w obozie w Kozielsku, na wiosnę 1940 roku został przewieziony do Katynia, gdzie stracił życie z rąk funkcjonariuszy NKWD, po decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 roku. Został pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu, co jest symbolem tragedii tamtych czasów.

Żoną Czesława Wroczyńskiego była Maria z Dębskich, która także była lekarzem. Para miała dwie córki, Magdalenę i Krystynę oraz syna Mariana, co podkreśla rodzinne związki w obszarze medycyny.

Publikacje

Oto zestawienie wybranych publikacji Czesława Wroczyńskiego, które w znacznym stopniu przyczyniły się do rozwoju medycyny i opieki zdrowotnej w Polsce.

• Znaczenie zagadnienia alkoholizmu (1927, współautor: Jan Tadeusz Lenartowicz),
• Czem są i czem grożą choroby weneryczne (1927),
• O zawodzie lekarza: z cyklu odczytów pod protektoratem Ministerstwa Oświecenia i Wyznań Religijnych „O wyborze zawodu” (1928),
• Przebieg niektórych ostrych chorób zakaźnych w Polsce w okresie powojennym (1928),
• Jaglica i jej zwalczanie, Części 1–2 (1928, współautorstwo),
• Sprawy zdrowia publicznego w stolicy w okresie 1918–1928 r (1929),
• Wartość praktyczna pracy poradni przeciwgruźliczych w Warszawie w świetle liczb sprawozdawczych z roku 1929 (1931),
• Alkoholizm i chorobowość wśród kolejarzy: referat wygłoszony na Międzynarodowym Kongresie Kolejarzy Abstynentów w Warszawie w roku 1931 (1932),
• Sprawozdanie z drugiej Międzynarodowej Konferencji Pracy Społecznej: Frankfurt nad Menem 10/14 lipca 1932 r (1933),
• Warszawa dziecku opuszczonemu. Z domu wychowawczego im. ks. Baudouin’a (1934, współautorstwo),
• Opieka nad matką nieślubną i walka z porzucaniem niemowląt w Warszawie: referat wygłoszony na I. Ogólnopolskim Zjeździe Przedstawicieli Opieki Społecznej Samorządu Terytorialnego w Poznaniu 24–25 września 1933 roku (1937),
• Nowe kierunki opieki lekarskiej nad dorastającą młodzieżą (1939),
• Co widziałem we wsi? (1939),
• Dokształcanie lekarzy (1939).

Ordery i odznaczenia

Czesław Wroczyński był osobą, która zdobyła wiele wyróżnień oraz odznaczeń w trakcie swojego życia.

• krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski, którego przyznanie miało miejsce 7 listopada 1925 roku,
• krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• medal niepodległości, który otrzymał 9 października 1933 roku,
• odznaka honorowa Polskiego Czerwonego Krzyża I stopnia, przyznana w 1935 roku.

Upamiętnienie

5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło przyznał pośmiertne awansowanie do stopnia majora Czesławowi Wroczyńskiemu. Ceremonia uhonorowania miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas wydarzenia zatytułowanego „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W ramach upamiętnienia Czesława Wroczyńskiego, symboliczne miejsce pamięci zostało ustanowione na jego grobie, który znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

---

Oceń: Czesław Wroczyński

---